Historia uprawy żurawiny

Żurawina wielkoowocowa była używana od wieków przez rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej. Stosowano ją głownie jako pożywienie, ale także jako naturalny barwnik używany do farbowania tkanin, oraz lekarstwo.

Indianie z plemienia Delawarów żurawinę nazywali „ibimi”, co w ich języku oznaczało kwaśną jagodę. Ibimi w ich kulturze było symbolem przyjaźni i pokoju.

żurawina uprawa, zbiór żurawiny
Obraz przedstawiający zbiór żurawiny wielkoowocowej na wyspie Nantucket, 1880 r.

W USA rok 1620 uważa się tradycyjnie za moment w którym po raz pierwszy Europejscy koloniści zetknęli się z nieznaną im dotąd żurawiną wielkoowocową. Miało to mieć miejsce podczas święta Dziękczynienia w którym obok członków kolonii brali także udział indianie, którzy chcąc pomóc kolonistom podarowali im nieco żywności, w tym żurawinę wielkoowocową. Po tej dacie żurawina wielkoowocowa znalazła stałe miejsce w menu nowych mieszkańców Ameryki Północnej, stając się m.in. tradycyjnym elementem obchodów Dnia Dziękczynienia.

ręczny zbiór żurawiny w USA w 1910 roku
Ręczny zbiór żurawiny wielkoowocowej w USA w 1910 roku

Rok 1816 umownie uważa się za początkujący uprawę żurawiny wielkoowocowej. Wtedy to właśnie kapitan Henry Hall z Dennis w Massachusetts zaobserwował, że najlepiej owocujące są krzewy żurawiny na które wiatr nawiał cienką warstwę piasku. Kapitan Hall zainspirowany swoją obserwacją zaczął przesadzać dzikie krzewy żurawiny, napiaszczać je oraz grodzić, odnosząc pierwsze sukcesy w uprawie tej rośliny. Pomysł Kapitana Halla szybko znalazł naśladowców i doprowadził do szybkiego rozprzestrzenienia się upraw żurawiny wielkoowocowej.

XX wiek przyniósł kolejne ciekawe rozwiązania oraz wynalazki, które przyczyniły się do zwiększenia skali produkcji żurawiny wielkoowocowej. Najistotniejsze z nich to separatory Hayden’a i Bailey’a (służące do oddzielania owoców dobrych od zepsutych) oraz maszyny umożliwiające zmechanizowany zbiór owoców. To właśnie zbiór owoców żurawiny sprawiał plantatorom dużo problemów, kształtując tym samym wysokie ceny tej jagody.

żurawina, uprawa żurawiny, zbiór żurawiny
Zmechanizowany zbiór żurawiny z okresowo zalanej plantacji

Jednak największa rewolucja w uprawie żurawiny wielkoowocowej nadeszła w latach 60-tych XX wieku, wraz z opracowaniem technologii okresowego zalewania upraw wodą. Specjalne usytuowanie plantacji, systemy kanałów oraz zbiorników wodnych umożliwiają wykorzystanie wody w celu ochrony przed przymrozkami, w walce z chwastami i szkodnikami, oraz przede wszystkim znacząco ułatwia zbiór unoszących się na powierzchni wody owoców. Dziś większość owoców żurawiny wielkoowocowej zbierana jest właśnie „na mokro”.

Rocznie na całym świecie produkuje się 400 tyś. ton owoców żurawiny wielkoowocowej. Łączny areał upraw wynosi około 36 tyś. ha.  Większość plantacji skoncentrowana jest w Ameryce Północnej, USA oraz Kanada wytwarzają ponad 95% światowej produkcji żurawiny wielkoowocowej. Zainteresowanie uprawą żurawiny dynamicznie rozwija się także i w Europie. Największe europejskie plantacje znajdują się na Litwie oraz Białorusi.